YAZAR: Ayşe TUNALI
“Çok bunaldım, iş yüküm çok ağır, toplantılara girip çıkmaktan bütün gün acil işlere koşturmaktan işimi yapmaya zaman bulamıyorum. Üzerimdeki baskı sürekli dikkatimi dağıtan şeyler beni resmen bitirdi. Artık hiçbir şeye odaklanamıyorum.” diyor ve bundan sürekli şikayet etmeye başladıysanız dikkat! Kronik stres sizi aptallaştırabilir.
Peki, Konsantrasyonumuz neden azalıyor? Dikkat kontrolü nasıl olmalı? Stresi yenmek için duygusal zekadan nasıl yararlanabiliriz? Stres vücudumuza neler yapar? Sizi nelerin strese soktuğunu, konsantrasyonunuzun nasıl dağıldığını anladığınızda neler yapılmalı? Parkurlar, çağımızın en büyük hastalığı stres ve duygusal zeka arasındaki bağı ve kronik stresle başa çıkma yöntemlerini sizler için inceledi.
Odaklanmak başarılı olmamızı sağlar. Bazen kendi içimize odaklanır sezgilerimiz ve değerlerimizi anlamaya onlara uygun yaşamaya çalışırız.
Bazen de dışarıya odaklanır yaşadığımız dünyada yolumuzu bulmaya çabalarız.
Odaklanma becerimizi genişletmek o nedenle çok önemlidir. Konsantrasyonumuz çeşitli etkenlerden dolayı sık sık bozulur. Bu da bizleri yorar ve unutkan yapar. Odaklanmada zorluk çekeriz.
Dış etkenler ve zamansızlık engeliyle birlikte stres olgusunu da saymak gerekir.
Kronik stres sinir sistemimizi kortizol ve adrenaline boğar. Bu hormonlar cok önemli bilişsel fonksiyonlarımızı olumsuz etkiler.
Araştırmacılar yıllardır stresin odaklanma, hafıza ve diğer bilişsel fonksiyonlar üzerindeki etkilerimi inceliyor. Buna göre kısa süreli stres anlık olarak kortizol hormonu salgılanmasını artırıyor, ayrıca adrenalimizi de zıplatıyor. Bizi tamamlama süresi yaklaşam işlerimizi daha verimli bir şekilde yapmaya sevk ediyor.
Ancak stres halinin uzun sürmesi kortizolün salgılanma süresini ve kandaki düzeyini artırarak beyin üzerinde zehirli bir etki yaratıyor.
Bilim insanları yüksek kortizol düzeyinin uzun süre yüksek seyretmesiyle Alzheimer ve diğer bunama türleri arasında bir bağlantı olabileceğinnden de şüphe ediyor.
Dikkatimizi dağıtan şeyler dolayısıyla işimize odaklanamadığımızda kendimizi verimli calışan biri olarak görmemeye başlarız.
Bu da bizde stres yaratır.
Stres odaklanma becerimizi daha da köreltir. Bu kısır döngü öyle sürer gider. Fakat son aşamaya gelene kadar çoğumuz odaklanma becerimizin köreldiğini fark edemeyiz.
Zihinsel ve duygusal tükenmişliğin baş göstermesiyle birlikte odaklanma becerimiz daha da zayıflar. Bir işe konsantre olmakta bildiklerimizi hatırlamakta güclük cekmeye başlarız.
Peki bu kısır döngüyü nasıl kırabiliriz?
Araştırmalar gösteriyor ki stresle baş etmekte duygusal zekalarını kullananlar tükenmişlik sendromu yaşamıyorlar.
Öz farkındalık ve öz yönetim taktikleriyle odaklanma becerinizi güclendirebilirsiniz.
Öz farkındalığınızı kullanarak şu hususlardaki farklılıkları görmeye çalısın.
Neden stresli ve gerginsiniz?
Stresle baş etmek icin öncelikle strese neden olan etkenleri ortaya cıkarmalısınız.
Stresinizin nedenlerini bir liste halinde sıralayabilirsiniz.
Hayatınızda size stres ve sıkıntı yaratan her şeyi tek tek yazın.
Değiştirebileceklerinizi ve değiştiremeyeceklerinizi iki başlık halinde toplayın. Değiştiremeyeceğiniz stres faktörleri karşısında takınacağınız tutumu belirleyin. Konsantrasyonunuz neden dağılıyor?
Konsantrasyonunuzun bozulmasına neden olan etkenlere dikkat etmeye başladığınızda o etkenleri görmezden gelme becerilerinizi geliştirebilir. Asıl ilgilenmeniz gereken konuya odaklı bir şekilde çalısmanızı sürdürebilirsiniz.
Konsantre olamadığınızda kendinizi nasıl hissediyorsunuz?
Bir iş görüşmesi önemli bir sunum veya müşteriyle toplantı sırasında bir şeyleri hatırlayamadığınızda geriliyor musunuz?
Bunlar sandığınzdan daha stresli olduğunuzun işaretleridir.
Üstelik konsantre olmamak sizi daha fazla strese sokar.
Hangi anlarda odaklanamıyorsunuz?
Mesela ici çocuk dolu bir otomobilin direksiyonuna gecmiş 120 km hızla yol alırken siz başka bir şey icin tasalanıyorsanız kendinizi de başkalarını da tehlikeye atıyorsunuz demektir.
Kendize gelmeli ve dikkatinizi yapmakta olduğunuz işe yoğunlaştırmalı kaygılarınızı düşünmeyi başka bir zamana bırakmalısınız.
Sizi nelerin strese soktuğunu, konsantrasyonunuzun nasıl dağıldığını anladığınızda aşağıda yer alan öz yönetim becerilerine dayalı konsantrasyonunuzun bozulmamasına yönelik taktikleri uygulamaya başlayabilirsiniz
-
Dijital detox yapın!
Amerikan Psikoloji Derneği Stres Araştırması’nda e-posta, yazılı mesaj, ve sosyal medya hesaplarına her dakika bakanların daha fazla stres yaşadığını duyurdu. Araştırmaya katılanların yüzde 42’si streslerinin nedeninin sosyal medyadaki politik ve kültürel tartışmalar olduğunu ifade etti. e- posta, yazılı mesaj ve sosyal medya hesaplarına sürekli bakmayanlarda bu oran yüzde 33.
Uzmanlara göre çoğu kişi teknolojisiz yapamayacağını sanıyor. Fakat akıl sağlığımızı korumak istiyorsak düzenli olarak cihazlarımızı fişten çekmemiz, kapatmamız veya dijital erişimimizi kısıtlamamamız öneriliyor.
-
Beyninizi dinlendirin
Geçmişte yaşananları kendine dert edinip geleceğe dair korku ve endişeleri kafaya takıp gece uykusu kaçanlarımız çoktur.
Uykusuz birkaç gece üst üste gelirse uyku yoksunluğu denen durum ortaya çıkar. Bu da odaklanma becerimizi azaltıp bilgiyi alma ve hatırlama becerimizi köreltir. Olayları yorumlamakta güçlük çekeriz. Uyku yoksunluğu karşımıza çıkan bir meseleye dair sağlıklı değerlendirme yapma ve bu durumun gerektirdiği planları hazırlama ve doğru şekilde davranma becerilerimizi de olumsuz etkileyeceğinden vereceğimiz kararlarında isabetsiz olmasına yol açabilir.
Stresliyken aşırı çalıştığınız zamanlarda uzmanlara önerilen 7-8 saatlik uykuyu uyuyabilmeniz imkansız gibi görünse de sonuçları itibariyle buna değdiğini göreceksiniz.
- Mindfulness egzersizi yapın
Mindfulness üzerine yapılan araştırmalar çok çarpıcı ve net sonuçlar veriyor. Mindfulness egzersizi yapmak acele hüküm verme eğilimimizi dizginliyor böylece sonradan pişmanlık duyacağımız şeyler yapmıyor ve kendimize yeni stres sebepleri yaratmaktan da kaçınmış oluyoruz.
Nöro bilimci Rıchard Dimension Mindfulness egzersizleriyle beynin Frontal pariyel sistemlerinde yer alan klasik dikkat ve konsantrasyon ağının güçlendirilebileceğini bunun da dikkatimizi doğru şekilde sağlayabileceğini söylüyor. Bir başka deyişle Mindfulness, duygusal esnekliğin temel unsurlarından biridir. Duygusal esneklikse bizi stresten hızla kurtaran faktördür.
Endişe etmeyin. Mindfulness egzersizi yapmak için uzman bir Yogi olmanıza gerek yok. Herkes rahatlıkla Mindfulness egzersizi yapabilir.
-
Odağınızı başkalarına yönlendirin
Kendi korku ve endişelerimize odaklandığımızda ilgilendiklerimizi ihmal etmeye başlar onlara ilgi gösteremeyiz. Yapılan birçok araştırma şunu gösteriyor. Odağımızı başkalarına yöneltiğimizde bunun ceşitli psikolojik etkileri oluyor ve o etkilerde bizi sakinleştirip duygusal esnekliğimizi arttırıyor.
Başkalarının duygularına daha fazla alaka gösterir, onların sıkıntılarıyla ilgilenirseniz sadece stresinizden kurtulmakla kalmaz önemsediğiniz biri için işe yarar bir şeyler yapmanın huzurunu da yaşarsınız.
Çoğu kişi odaklanma sorunu yasarken daha fazla çalısması gerektiğini düşünür. Ancak bu taktik genelde ters teper.
Stresinizin nereden kaynaklandığına neden odaklanamadığınıza yoğunlaşırsanız konsantrasyon ve farkındalığınızı harekete geçirecek spesifik beyin fonksiyonlarında iyileşmeler yaratacak adımları atmanız daha kolay olacaktır.
